Trọng tài là người điều khiển một trận đấu trong bóng đá không chỉ thế họ còn đưa ra quyết định cho tình huống nào đó và sẽ không thể thay đổi được.
Trọng tài sẽ có những trợ lý để có một số hỗ trợ từ họ và trận đấu chuyên nghiệp sẽ có 4 trọng tài hoặc 5 người và năm 2006 trọng tài thứ năm đã được FIFA giới thiệu.
Trọng tài sẽ sử dụng những hệ thống định vị để kiểm soát trận đấu một cách dễ dàng hơn không chỉ thế UEFA còn sử dụng thêm cả người giám sát trọng tài để giải quyết như bóng vượt qua vạch giới hạn, bóng vượt qua vạch vôi hay không nữa. Bây giờ họ đã thay bằng công nghệ video hỗ trợ trọng tài là Var trong các giải đấu lớn như Giải vô địch bóng đá thế giới 2018 ở Nga. Trọng tài chính sẽ liên lạc điều khiển Var ở ngoài sân vận động thông qua tai nghe nếu trọng tài cần xem sẽ vẽ một hình chữ nhật trong không khí để những người điều khiển biết và sẽ tiến tới màn hình ngoài đường biên để xem lại các góc quay sau khi đã xem xong trọng tài lại vẽ một hình chữ nhật rồi đưa ra kết quả quyết định. Đa phần Var chỉ hỗ trợ và sẽ không đưa ra được quyết định và Var sẽ được bật lên khi:
- Nghi ngờ về bàn thắng
- Nghi ngờ lỗi phạm trong khu cấm để phạt đền
- Nghi ngờ về lỗi bị phạt thẻ đỏ trực tiếp
- Nhận diện sai lầm cầu thủ trong khi rút thẻ vàng và thẻ đỏ
Khi liên lạc với ekip của Var hay xem va bóng sẽ phải ở ngoài cuộc, các trọng tài hiện nay khá nghiệp dư mặc dù chi trả tiền lương khá nhỏ nhưng một số quốc gia sẽ có trọng tài đi thực thi nhiệm vụ hay làm việc toàn thời gian cho hiệp hội quốc gia họ ở. Trọng tài đã được đào tạo và cấp phép bởi liên đoàn hay hiệp hội bóng đá của quốc gia thành viên FIFA còn trận đấu cấp quốc tế sẽ là những trọng tài có cấp phù hiệu FIFA, nếu không thì các địa phương sắp xếp hạng và tìm ra người xuất sắc thông qua trận đấu chuyên nghiệp .
Quyền hạn và nghĩa vụ theo luật 5
- Quyền hạn chính
- Tạm ngừng, đình chỉ hay hoãn lại khi có hành vi cản trở trận đấu
- Ngừng và đình chỉ khi có nguồn tác động bên ngoài như thời tiết , CĐV nhảy vào sân
- Tạm dừng trận nếu thấy cầu thủ bị thương nặng cần phải chăm sóc hay cầu thủ chấn thương chỉ được phép quay lại sân khi được cho phép
- Trận đấu vẫn tiếp tục khi bóng đã ở ngoài cuộc và cầu thủ chỉ bị chấn thương nhẹ
- Trận đấu tiếp tục nếu cầu thủ phạm lỗi nhưng nếu có lợi hơn bị thổi phạt
- Phạt cầu thủ phạm lỗi bằng thẻ vàng hoặc đuổi khỏi sân bằng thẻ đỏ và thực hiện khi bóng ở ngoài cuộc
- Đuổi trực tiếp người vi phạm khác ra khỏi sân như ban huấn luyện
- Nghĩa vụ
- Tuân thủ luật bóng
- Tham khảo ý kiến trợ lý khi khó quan sát hoặc trọng tài thứ 4
- Đảm bảo bóng thi đạt tiêu chuẩn luật 2
- Đảm bảo trang phục đáp ứng đúng luật 4
- Theo dõi thời gian thi
- Đảm bảo cầu thủ chấn thương được chăm sóc kịp lúc và trở lại sân khi thấy ngừng chảy máu
- Tăng nặng mức phạt cho cầu thủ vi phạm nhiều lần
- Tiếp tục trận khi bị tạm ngừng
- Cung cấp cho cơ quan bản báo cáo trận đấu gồm đầy đủ diễn biến và danh sách cầu thủ bị phạt và sự cố xảy ra
Sử dụng còi để báo hiệu bắt đầu và bắt đầu lại trận hay kết thúc và ngừng trận đấu, trọng tài cùng với cơ thể và lời nói quan sát và giao tiếp bằng mắt và còi không bắt buộc theo quy định và còi đã không được đề cập đến trong luật đến nay và đã sử dụng tín hiệu khác. Năm 2007 IFAB mở rộng luật và trang bị cách thức sử dụng còi và cơ chế giao tiếp khác của trọng tài và hồi trước dùng bằng khăn tay là vẫy tay và chiếc còi được dùng đến ở Birmingham, Anh nhờ Joseph Hudson. Năm 1870 đã sản xuất còi hạt đậu cho cảnh sát và sử dụng tại năm 1878 cho trận giữa Nottingham Forest và Sheffield NorFolk.
Trang phục kể từ thập niên 50 đã rất phổ biến đa phần màu đen và 1 trong số đội mặc màu tối dễ bị nhầm thì trọng tài sẽ mặc màu đỏ để dễ phân biệt. Giải đấu FIFA năm 1994 trọng tài có màu sắc mới là trắng và vàng hay ở mùa giải English Premier League có màu xanh ls và hiện nay FIFA chọn 5 màu là đen, đỏ, vàng, xanh lá cây và xanh dương và phải mặc quần đen, tất đen hay giày cũng đen. Phù hiệu, giấy phép hay năm hiệu lực sẽ gắn ở túi ngực trái hoặc tay áo.
Trọng tài đầu tiên là năm 1581 Richard Mulcaster thời nay trọng tài đầu tiên trong Trường học Anh là Eton năm 1845 và năm 1842 các cầu thủ bóng đá có báo cáo rặng sử dụng trọng tài trong bóng đá khá hiệu quả